Αθωότητα | Ανδρέας Βούσουρας
Η ακμή και ο εκφυλισμός του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ατομική εγκατάσταση του Ανδρέα Βούσουρα
"Ο δυτικός πολιτισμός δεν θα μπορέσει ποτέ να ξεπλύνει
Το άγος και όνειδος του ναζισμού" (G.Steiner "Ο πύργος του Κυανοπώγωνα")
Τέσσερα χρόνια μετά το Βunker Improvisations (Artwall), ο Ανδρέας Βούσουρας, συνεχίζει την ενασχόλησή του με την ευρωπαϊκή ιστορία, παρουσιάζοντας μια εγκατάσταση διάσπαρτη σε μικρά επεισόδια, στο χώρο της CHEAPART, με τίτλο «Αθωότητα».
Αφετηρία του έργου, το ομώνυμο ποίημα της Πολωνής ποιήτριας Βισουάβα Συμπόρσκα (Νόμπελ 1996) και μία φωτογραφία του Αδόλφου Χίτλερ που κοιμάται.
Ο χειρισμός και η ανάπτυξη του εικαστικού υλικού, σχολιάζεται από έναν σκεπτικισμό, όπου υφέρπει η επώδυνη συνείδηση της ανθρώπινης συνθήκης και περιπέτειας.
Η παρουσία του εκλεπτυσμένου σχεδιαστικά επίπλου, που συνδιαλέγεται με το αστικό παρκέ, παραπέμποντας στην αισθητική του αιώνα των φώτων, αντιδιαστέλλεται με αντικείμενα και υλικά που αναφέρονται ευθέως στη βιομηχανική αντίληψη του θανάτου, όπως εκφράστηκε από τους ναζί στον τελευταίο μεγάλο πόλεμο.
Σ΄ αυτό το αδιανόητο πέρασμα, από την ακμή του ευρωπαϊκού πολιτισμού ως τον εκφυλισμό του, την ελληνική κρίση και την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, επανέρχεται ο Ανδρέας Βούσουρας, με έναν υπόγειο φιλοσοφικό στοχασμό, προσδίδοντας ένα αιφνιδιαστικά μεγάλο υπαρξιακό βάθος.
Κείμενο - επιμέλεια: Γιάννης Μπόλης
χιλιάδες και χιλιάδες φορές
Στη δημιουργία του, ο Ανδρέας Βούσουρας συντάσσει ένα σώμα εικονιστικών αναφορών που τις ενσωματώνει, επεξεργάζεται, συνδυάζει και μετασχηματίζει σε έργα ευφάνταστα και πρωτότυπα, αντισυμβατικά και ανατρεπτικά, τόσο πλαστικά όσο και νοηματικά. Με τρόπο συστηματικό, αδιαπραγμάτευτη στάση και καίριο προβληματισμό, επικεντρώνεται στα στερεότυπα και τους ρόλους, τις αντιφάσεις, τους διχασμούς και τις δυσλειτουργίες της ύπαρξης και της ανθρώπινης κατάστασης, σε συνθέσεις όπου το ενδόμυχο συμβιώνει με το φανερό, το προσωπικό βίωμα με την κοινωνική-πολιτική διάσταση, το αιρετικό πνεύμα με μια μοναδική διάθεση βεβήλωσης συμβόλων και παραδεδομένων αξιών. Και αυτό το επιτυγχάνει δομικά και εσωτερικά, και όχι περιγραφικά, μέσα από την εικαστική πραγμάτωση των συνθέσεών του και τη στροφή στη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων, αναφερόμενος στο παρελθόν και το παρόν, προσεγγίζοντας και καταγράφοντας τις κρίσιμες στιγμές της πτώσης και της συντριβής σε μια κατακερματισμένη και ισοπεδωτική εποχή όπου ο άνθρωπος καλείται να επαναπροσδιορίσει το σήμερα, να αναστοχαστεί τη μετάβασή του στο αύριο. Οι προτάσεις του στρέφονται στην ιδέα μιας τέχνης που επιστρέφει ξανά στη ζωή, μιας δημιουργικής δραστηριότητας που συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση νέων τρόπων σκέψης, συνύπαρξης και αλληλεγγύης, γίνεται προνομιούχος χώρος ελεύθερης έκφρασης ιδεών και εναλλακτικής θέασης του κόσμου και του κοινωνικού περιβάλλοντος.
Στη νέα του πρόταση συντάσσει μια πολυεπίπεδη αφήγηση, μεστή σε περιεχόμενο και πολλαπλές συνδηλώσεις, ανατέμνοντας τον σκοτεινό κόσμο του φασισμού, ανατρέχοντας, με ευαισθησία και σκληρότητα, στην επώδυνη συνείδηση της ανθρώπινης περιπέτειας και την εφιαλτική αγωνία ενός κόσμου βυθισμένου στο σκοτάδι, στην κτηνωδία και τη βιομηχανία θανάτου των στρατοπέδων συγκέντρωσης, στην ακύρωση και την κατάλυση όλων των κατακτήσεων του ευρωπαϊκού πνεύματος και πολιτισμού. Οι εικόνες και τα αντικείμενα ορίζουν μια διαδρομή στον χώρο, προκαλούν ισχυρές εντυπώσεις: η φωτογραφία του Χίτλερ που κοιμάται, ο σκελετός του σιδερένιου κρεβατιού, τα κομμάτια από τις στρωματοθήκες, οι σφιγκτήρες με τα σαπούνια, ο ιμάντας παραγωγής και η πλατφόρμα με τη βαλίτσα, η εικόνα με το κρεματόριο και η χειρόγραφη απόδοση του ποιήματος Αθωότητα της Wislawa Szymborska, η «Πύλη» με επίστεψη τον, γραμμένο με αγκάθια, στίχο tausend – und tausendmal (χιλιάδες και χιλιάδες φορές), το φθαρμένο πάτωμα με τα ανθρώπινα μαλλιά που αντιπαρατίθεται στο καλογυαλισμένο παρκέ ενός αστικού σπιτιού με το έπιπλο στυλ ροκοκό, το κουτί με τις στάχτες και το γερμανικό πιστόλι να σημαδεύει τη λιθογραφία με τη ρομαντική γυναικεία μορφή.
Οι έννοιες της μνήμης, της ιστορίας και του τραύματος, του εγκλεισμού, της βίας και της καταπάτησης των αξιών της ζωής και της αξιοπρέπειας, του πάσχοντος σώματος, της μαζικής εξόντωσης αλλά και της ελπίδας και της υπέρβασης διαδέχονται η μια την άλλη στην εκτεταμένη και υποβλητική εγκατάσταση που υπερβαίνει τους κυρίαρχους και ευανάγνωστους συμβολισμούς για να προκαλέσει την άμεση εμπλοκή –σωματική, συναισθηματική, συγκινησιακή– του θεατή, να αναφερθεί στη βαρβαρότητα και την ωμότητα, να θέσει το αίτημα ενός νέου, διαφορετικού ανθρωπισμού σε μια παρατεταμένη περίοδο κρίσης και έκπτωσης των ιδεολογιών με το «αυγό του φιδιού» να επωάζεται «ξανά και ξανά», τις νεοναζιστικές, εγκληματικές οργανώσεις να γιγαντώνονται, και την προφητική ρήση «χιλιάδες και χιλιάδες φορές» να αποτελεί μια ζοφερή προειδοποίηση-πραγματικότητα.
Γιάννης Μπόλης, Ιστορικός της τέχνης
Εγκαίνια: Παρασκευή 9 Μαρτίου 2018. 20:00
Διάρκεια: 9.3 - 4.4.2018
CHEAPART
Α.Μεταξά 25, 10681 Αθήνα
