Back to Chaos | Μacbeth & Co. Φίλιππος Τσιτσόπουλος
Φίλιππος Τσιτσόπουλος
Γιάννης Μήτρου – Alma Kalma
Fernando Castro Flórez
Σεμπαστιάν Τσίφης
«Ένα τύμπανο! Ένα τύμπανο! Ο Μάκβεθ έρχεται.» Έτσι λένε οι παράξενες κόρες του Σαίξπηρ σε μια αλλόκοτη προφητεία.
Αν ο Μάκβεθ συνεχίζει να μας απασχολεί, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μοιάζει ταυτόχρονα σύγχρονος και διαχρονικός. Σήμερα βλέπουμε παντού γύρω μας τη διαβρωτική τρέλα της υπέρμετρης φιλοδοξίας και την ανασφάλεια που γεννά την τυραννία, η ίδια που δημιουργεί το Brexit. Όμως ο Μάκβεθ δεν μπορεί ποτέ να περιοριστεί σε μια σειρά ηθικιστικών κοινοτοπιών, «το έγκλημα δεν πληρώνει» όπως ούτε ο Boris Johnson απολογείται. Στις βίντεο προβολές αντιμετωπίζουμε τον Μάκβεθ μέσα από τον ʼμλετ και τον Ριχάρδο τον 3ο, από τον Χαίνερ Μύλλερ τον Έλλιοτ και τον Μάρκ Τουέιν μέχρι την τελική προφητεία ‘to reduce to nothingness’, και στον ‘σκονισμένο’ / dusty death, ‘θάνατο’. Είναι, πέραν όλων των άλλων, ένα κορυφαίο θεατρικό ποίημα που έχει μια γλώσσα που τρώει την ψυχή.
Ξεκινώντας από τον Μάκβεθ ως πρώτη ύλη, μπαίνουμε σε ένα δάσος όπου συναντάμε τον Μπέκετ και τον Γκόγια. Τίποτα δεν θα είναι όπως φαίνεται, ούτε καν το κείμενο του έργου του Σαίξπηρ. Oi Macbeth and Co. είναι ο Φίλιππος Τσιτσόπουλος και ο Γιάννης Μήτρου που με τη βοήθεια του Σεμπάστιαν Τσίφη προτείνουν μια μάχη κειμένων μέσα στην τρέλα της μηδενιστικής ζοφερότητάς και την επιτελεστικότητα, συγχωνεύοντας επιφάνειες που αναδύονται από τον κορεσμό ποιητικών σωμάτων με την υποστήριξη της φωνής, των χειρονομιών, την στιγμή που αλλοιώνονται και ρευστοποιούνται. Η γλώσσα στο Μάκμπεθ, ακριβώς μόλις ακουστεί, στοιχειώνει τη μνήμη για πάντα το ίδιο και στον Μπέκετ. Ο William Empson στο Seven Types of Ambiguity, ξεδιαλύνει τους στίχους στο Μάκμπεθ. «Το φως πυκνώνει / Και το κοράκι κάνει φτερά για το δάσος των κορακιών». Ο Έμπσον επισημαίνει την υπόνοια του ζωμού των μαγισσών ή του πηγμένου αίματος στο «thickens», στο κακάρισμα των ηχών με ‘κ’ που υπονοεί ένα απότομο τρίξιμο των ξύλων και στον τρόπο με τον οποίο τα φωνήεντα στο τέλος υποδηλώνουν αυξανόμενο σκοτάδι καθώς το κοράκι πετάει. «Light thickens / And the crow makes wing to the rooky wood».
Ο Φίλιππος Τσιτσόπουλος διεκδικώντας το δικαίωμα στην παρρησία, προσπαθώντας να λύσει το αίνιγμα του έργου στις καθημερινές περφόρμανς του στο χώρο, συναντά το καυστικό χιούμορ του Γκόγια, στην τελευταία περφόρμανς, (θα εκδίδεται καθημερινό πρόγραμμα menu δράσεων), μέσα από τη συνεργασία του με τον αγαπημένο Ισπανό φιλόσοφο και θεωρητικό της τέχνης Fernando Castro Flórez.
Σε αυτή τη δράση, μεταφρασμένη στα ελληνικά απο τα ισπανικά, ο Φίλιππος χρησιμοποιεί ένα μονόλογο του Φερνάντο Κάστρο Φλόρεθ (Fernando Castro Flores), στο κανάλι του στο Youtube πριν μια εβδομάδα, με καθαρές αναφορές και καυστική κριτική στη σημερινή Ισπανία, τόσο κοντά στα χαρακτικά ‘Caprichos’ του Francisco de Goya. Κοινωνική ακτινογραφία μιας χώρας, παράδειγμα ενός κόσμου σε κρίση. Εννοιολογικά, αποκαλύπτονται με χιούμορ οι ρωγμές μιας κοινωνικοπολιτικής δομής που βασίζεται σε μια στάσιμη διαστρωμάτωση και σε ένα σύστημα αξιών που τρέφεται από την ακινησία των εθίμων και τα κατάλοιπα της τυραννικής θρησκευτικής καταπίεσης των συνειδήσεων, που αναμειγνύεται με τον παραλογισμό, και μας κανει να πιστεύουμε οτι ο Γκóγια ήταν ζωντανός πριν 10 μέρες, εíχε smart phone και περπατούσε όπως ο σουρεαλιστής Ισπανός σκηνοθέτης Luis García Berlanga, παρατηρώντας και σχολιάζοντας τη Μαδρίτη μέσα απ τη ματιά του Fernando Castro. Η περφόρμανς αυτή έχει τον τίτλο ‘No tienen problema’.
O William Shakespeare απαιτεί τη λύση του γρίφου στο δράμα του. Στο Back to Athens η απάντηση στον Μάκμπεθ είναι ο Francisco de Goya!
Διαφήμιση για την πώληση του έργου 80 χαρακτικών της σειράς «los Caprichos».
του Francisco de Goya
Εφημερίδα «Μαδρίτη»
Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου 1799
«Συλλογή χαρακτικών με ιδιότροπα θέματα, επινοημένα και χαραγμένα από τον D. Francisco de Goya. Francisco de Goya»
«Πεπεισμένος ότι η καυτηρίαση των ανθρώπινων σφαλμάτων και κακώς κειμένων (αν και φαίνεται να είναι ιδιότυπη για την ευγλωττία και την ποίηση), μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ζωγραφικής, ο συγγραφέας — Francisco de Goya, επέλεξε ως κατάλληλα θέματα για το έργο του, ανάμεσα στο πλήθος των υπερβολών, και μέσα απ’ τις αμέτρητες γκάφες που είναι κοινές σε κάθε κοινωνία πολιτών, σε χυδαίες ανησυχίες και σε φάρσες, που επιτρέπονται από το έθιμα, την άγνοια ή το συμφέρον, εκείνα που θεώρησε ότι είναι πιο κατάλληλα να προσφέρουν υλικό προς γελοιοποίηση και ταυτόχρονα να διεγείρουν τη φαντασία.
Καθώς το μεγαλύτερο μέρος των αντικειμένων που παρουσιάζονται σε αυτό το έργο ανήκουν σ’ ένα φαντασιακό κόσμο, δεν θα ήταν απερίσκεπτο να πιστέψουμε ότι τα ελαττώματα τους ίσως βρουν πολλές δικαιολογίες μεταξύ των ευφυών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συγγραφέας δεν ακολούθησε τα παραδείγματα κάποιου άλλου, ούτε μπόρεσε να αντιγράψει από τη φύση, γιατί η μίμηση της φύσης είναι τόσο δύσκολη όσο και αξιοθαύμαστη όταν επιτυγχάνεται, δεν θα παραλείψει να χαίρει κάποιας εκτίμησης το γεγονός ότι, απομακρυνόμενος εντελώς από αυτήν, αναγκάστηκε να εκθέσει στα μάτια μας μορφές και στάσεις που υπήρχαν μέχρι τώρα μόνο στο ανθρώπινο μυαλό, θολωμένο και συγκεχυμένο από την έλλειψη διαφωτισμού ή θερμαινόμενο και εν τρικυμία από τα αχαλίνωτα πάθη. Θα ήταν υπερβολική υπόθεση για τις καλές τέχνες αν προειδοποιούσαμε το κοινό ότι σε καμία από τις συνθέσεις που αποτελούν αυτή τη συλλογή ο συγγραφέας δεν είχε σκοπό να διακωμωδήσει τα ιδιαίτερα ελαττώματα του ενός ή του άλλου ατόμου- ότι θα ήταν πράγματι υπερβολικά στενά τα όρια του ταλέντου και θα ήταν λάθος τα μέσα με τα οποία οι μιμητικές τέχνες θα χρησιμοποιούσαν τον εαυτό τους για να παράγουν ‘τέλεια έργα’.
Η ζωγραφική (όπως και η ποίηση) επιλέγει από το καθολικό, αυτό που κρίνει ως το καταλληλότερο για τους σκοπούς της- συγκεντρώνει σε έναν ενιαίο φανταστικό χαρακτήρα, περιστάσεις και χαρακτήρες που η φύση αναπαριστά διάσπαρτα σε πολλούς, και από αυτόν τον συνδυασμό, ευφυώς διατεταγμένο, προκύπτει εκείνη η ευτυχής μίμηση με την οποία ένας καλός καλλιτέχνης αποκτά τον τίτλο του εφευρέτη και όχι του δουλικού αντιγραφέα.
Πωλούνται στην Calle del desengaño, no. 1, Madrid, σε ένα κατάστημα αρωμάτων και ποτών, πληρώνοντας 320 reales, 3200 πεσέτες, de vellón για κάθε συλλογή 80 εκτυπώσεων.
Το Back to Athens 9 | International Art Meeting 2022 διοργανώνει η APART Art Research and Applications υπό την Αιγίδα του Δήμου Αθηναίων, με την υποστήριξη της Αυστριακής Πρεσβείας στην Αθήνα και του Υπουργείου Πολιτισμού της Αυστρίας, την εταιρεία Zoia, παραγωγή και συντονισμός CHEAPART, με τη συμμετοχή του Πολιτιστικού προγράμματος Athens Intersection, theculturechannel.com και συνεργάτη επικοινωνίας, dreamideamachine.
Back to Athens 9 | International Art Meeting 2022
No apocalypse now: A review
Μέγαρο Ησαΐα
Πατησίων 65 & Ιουλιανού, Αθήνα, 104 33
«Μacbeth & Co. | Φίλιππος Τσιτσόπουλος», 3ος όροφος
Performances: Παρασκευή 1, Σάββατο 2, Κυριακή 3 Ιουλίου, 2022
Έναρξη: Τετάρτη, 29 Ιουνίου, 16:00 - 22:00
Διάρκεια: 29 Ιουνίου - 3 Ιουλίου, 2022
Ώρες: Τετάρτη – Παρασκευή 16:00 - 22:00, Σάββατο – Κυριακή 12:00 – 22:00
